Κατηγορία: Βιβλιοπαρουσίαση

Από το οπισθόφυλλο του βιβλίου:

«Μέσα από τις περιπέτειες των ηρώων, με πρωταγωνιστή έναν ξύλινο σταυρό, αργά-αργά ξεδιπλώνεται ένα άγνωστο σχεδόν κομμάτι της Ιστορίας. Η τρισχιλιόχρονη διαδρομή της Βορείου Ηπείρου, που λιμνάζει μπερδεμένη στα γρανάζια των διπλωματικών σκοπιμοτήτων και της πολιτικής, παραμένοντας ατελείωτη. Ίσως γι’ αυτό και η διήγηση αυτού του βιβλίου μοιάζει να μην έχει τέλος, αφήνοντας στον αναγνώστη ένα ζωντανό δίλημμα και μαζί, την ευθύνη της προσωπικής του επιλογής. Αν οι ήρωες θα δικαιωθούν ή θα παραμείνουν θλιβερά ξεχασμένοι. Ο καθένας ας αποφασίσει για το τέλος που θα ‘θελε να δώσει, όχι τόσο στο βιβλίο, όσο στην ίδια την Ιστορία…».

Οι εκδόσεις Άθως με ιδιαίτερη χαρά παρουσιάζουν το νέο βιβλίο του κυρίου Κώστα Παναγόπουλου με τίτλο Το Μεγάλο Μυαλό, πατήρ Ανανίας Κουστένης.
Ένα χειμαρώδες βιβλίο για έναν χειμαρώδη και πολυαγαπημένο, σύγχρονο πνευματικό πατέρα.
Έναν πατέρα που επισταμένα μελετούσε, εμπνευσμένα μιλούσε, αφοσιωμένα διακονούσε τους ανθρώπους και τον Χριστό.
«Αυτοπροαίρετα έγκλειστος των Εξαρχείων, είχε βρει το μονοπάτι της μελέτης και της θυσιαστικής αγιότητας», περιγράφει εύστοχα ο συγγραφέας Κώστας Παναγόπουλος.
Και προσθέτει: «Καταλάβαινες αγιότητα κι έκανες καλά. Όσα εκείνος τα έκρυβε, τα ξεχείλιζε πάνω του ο Θεός».

Αυτό το βιβλίο, αποτελεί μία προσπάθεια να εκπληρώσω το δικό μου χρέος.
Πρωτίστως, απέναντι στον Χριστό που με κράτησε ζωντανό στις μάχες.
Δεύτερον, απέναντι στους συμπολεμιστές μου, άλλοι εκ των οποίων έπεσαν στα πεδία της Τιμής και άλλοι αιχμαλωτίσθηκαν, όταν άδειασε η θαλάμη του όπλου τους από σφαίρες. Είναι αυτοί, που σαπίζουν ακόμη στα κολαστήρια των τουρκικών στρατιωτικών φυλακών, αγνοημένοι παντελώς από τους “αρμοδίους” εκπροσώπους του ελληνικού κράτους. Ώφειλα να μιλήσω εγώ γι’ αυτούς, που έκτοτε δεν μπορούν να μιλήσουν.
Και τρίτον, απέναντι στην αλήθεια, την οποία οφείλω να παραδώσω ατόφια και αναλλοίωτη στις επόμενες γενεές των Ελλήνων. Την σκυτάλη της συνεχείας μας, οφείλουμε να την παραδίδουμε στα χέρια τους και όχι πεταμένη στο χώμα ή στην λάσπη.
Ιδρωμένη ναι…, ματωμένη ναι…, αλλά στα χέρια τους. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Ο τίτλος του βιβλίου που κρατάτε στα χέρια σας «Για την Ελλάδα που ματώνει», φωτογραφίζει εύγλωττα το περιεχόμενό του. Μέσα από τα πολυάριθμα και επίκαιρα άρθρα του, αναλύεται το δράμα του νεοελληνικού κράτους που, επί 201 συναπτά χρόνια, δεν του επιτράπηκε να αποκτήσει εθνική ανεξαρτησία. Το μαύρο σύννεφο μιας ακραίας υποτέλειας, που επιβαρύνθηκε ακόμη περισσότερο με τα εγκληματικού περιεχομένου μνημόνια, υποχρεώνει την πατρίδα μας, εκτός ελαχίστων φωτεινών εξαιρέσεων, να περνά τα διεθνή συμφέρον τα πάνω από τα εθνικά, ακόμη και όταν αυτή η προτίμηση καταστρέφει το σύνολο των θετικών προοπτικών της. Το ιδιότυπο αυτό αποικιοκρατικό καθεστώς, κατακυριεύει όλες τις εκφάνσεις του ελληνικού κράτους, απομυζώντας κάθε ικμάδα και κάθε αναπτυξιακή του δυνατότητα. Η απεικόνιση του μακροχρόνιου αυτού ελληνικού δράματος επιχειρείται μέσα από την ανάλυση επιλεγμένων συμβάντων, αποφάσεων ή παραλείψεων σε επίπεδο εθνικό, πολιτικό, οικονομικό, νομισματικό, δημογραφικό/μεταναστευτικό, εξωτερικής πολιτικής, αλλά και παραίτησης από δικαιωματικές διεκδικήσεις, όπως αυτή περιέχεται στα έξι κεφάλαια του νέου μου βιβλίου. Καθώς η συνέχιση της ίδιας καταστροφικής πορείας στα χρόνια που έρχονται, οδηγεί την Ελλάδα, με απόλυτη δυστυχώς βεβαιότητα, σε πλήρη εξαφάνισή της από προσώπου Γης, θέλω να ελπίζω ότι το περιεχόμενο του ανά χείρας έργου θα συμβάλλει, αρχικά στην ευρύτερη συνειδητοποίηση αυτού του θανάσιμου κινδύνου, και στη συνέχεια στην έγκαιρη αποτροπή του.

Συγγραφέας

ΝΕΓΡΕΠΟΝΤΗ ΔΕΛΙΒΑΝΗ ΜΑΡΙΑ

Αριστούχος απόφοιτος της Σχολής ΝΟΕ του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Με υποτροφία της γαλλικής κυβέρνησης έκανε τις μεταπτυχιακές της σπουδές στη Σορβόννη του Παρισιού από όπου έλαβε το Κρατικό Διδακτορικό Δίπλωμα Οικονομικών Επιστημών με άριστα και έπαινο. Η διδακτορική της διατριβή εκδόθηκε με δαπάνες του CNRS της Γαλλίας και δημοσιεύθηκε στη γαλλική σειρά SEDES. Σπούδασε, επίσης, και έκανε έρευνα στα Πανεπιστήμια London School of Economics, Berkeley (ΗΠΑ), και στο Ευρωπαϊκό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο της Φλωρεντίας (Fiesole). Υφηγήτρια στο ΑΠΘ και καθηγήτρια Οικονομικών στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας, Σύμβουλος στον ΟΟΣΑ Παρισιού, αντιπρόεδρος της Διεθνούς Ένωσης Οικονομολόγων Γαλλικής Γλώσσας και του CEDIMES. Πρόεδρος Επίτιμων Διδακτόρων του Πανεπιστημίου Valahia της Ρουμανίας, πρόεδρος του «Ιδρύματος Δημήτρη και Μαρίας Δελιβάνη». Υπήρξε η πρώτη Ελληνίδα πρύτανης, και ε- κλέχτηκε τρεις φορές στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας της Θεσσαλονίκης. Το βιογραφικό της σημείωμα είναι δημοσιευμένο στις εκδόσεις Who is Who. Τιμήθηκε με την απονομή του τίτλου της Επίτιμης Διδάκτορος από τα Πανεπιστήμια Δημόκριτος (Θράκη), Valahia (Ρουμανία), Kainar (Almaty-Kazakhstan), Barnaoul-Altai στη ρωσική Σιβηρία και Annaba (Αλγερία). Έχει βραβευθεί με πρώτο βραβείο της Ακαδημίας Αθηνών για το βιβλίο της, περί της περιφερειακής ανάπτυξης της Ελλάδος, είναι επίτιμη δημότης της Κομοτηνής και τιμήθηκε με 4 χρυσά μετάλλια της Ιεράς Μητρόπολης Θεσσαλονίκης, για την κοινωνική της δράση, με την επιλογή της ως Jean Monnet Fellow, στο Ευρωπαϊκό Παν/κό Ινστιτούτο της Φλωρεντίας και με πρόσκληση για επίσημη επίσκεψη στο State Department των ΗΠΑ. Με διάταγμα της 17ης Ιουλίου 2008, και με υπογραφή του προέδρου της Γαλλίας Nicolas Sarkozy της απονεμήθηκε το γαλλικό παράσημο του εθνικού τάγματος του ιππότη της Legion d’ Honneur. Από το 2010 είναι επίτιμο μέλος της Ακαδημίας Επιστημών της Ρουμανίας. Έχει προσκληθεί για μαθήματα, διαλέξεις και έρευνα από τα πανεπιστήμια της Ουάσιγκτον, Νέας Υόρκης, Παρισιού, Ρώμης, Βόννης, Μασσαλίας, Φλωρεντίας, Τεργέστης, Σόφιας, Μπρατισλάβας, Βαρσοβίας, Κρακοβίας, Μελβούρνης, Buenos Aires, Κόρντομπα, Rio de Janeiro, Ν. Κορέας, Port de Prince, Υaoude, Αλμάτυ (Καζακστάν), Ριγέκα (Κροατία), Fribourg (Ελβετία), Targoviste (Ρουμανία). Έλαβε μέρος ως ειση- γήτρια, διοργανώτρια και πρόεδρος σε αναρίθμητα διεθνή συνέδρια ανά την υφήλιο. Της ανατέθηκε ερευνητικό έργο από την ΥΠΑΒΕ, το CNRS του Παρισιού, το ΕΚΚΕ, τον ΟΟΣΑ Παρισιού, το ΝΑΤΟ, το ΙΜΧΑ, το ΚΕΠΕ, τον ΕΟΜΜΕΧ, το Ευρωπαϊκό Παν/κό Ινστιτούτο της Φλωρεντίας, το Παν/μιο Μακεδονίας. Το δημοσιευμένο έργο της ανέρχεται σε 52 συγγράμματα, μελέτες, μονογραφίες και έρευνες, και σε 650 επιστημονικά άρ-θρα στα ελληνικά, γαλλικά, αγγλικά, ισπανικά, ρουμανικά και ρωσικά, και έχει τιμηθεί με πρώτα βραβεία, επαίνους και σωρεία βιβλιοκρισιών και αναφορών. Σε συνεργασία με τα ΜΜΕ, και με κομματική αποστασιοποίηση, συμμετέχει ενεργά στη διαμόρφωση κοινής γνώμης, για τα επίκαιρα οικονομικά θέματα. Οι πολλές χιλιάδες φοιτητών και οι πολυπληθείς διδάκτορες, υπό την επίβλεψή της, έχουν στελεχώσει ΑΕΙ της Ελλάδος και του εξωτερικού, καθώς και τον ιδιωτικό και δημόσιο τομέα.

Μια ιστορία που θα μπορούσε να είναι και αληθινή…

Ένα παιδί που ξεφεύγει από τον πόλεμο και την καταστροφή, ένας νεαρός άνδρας που μεγαλώνει μέσα στην αγάπη των ανθρώπων που συνάντησε. Ένας επιστήμονας που γυρνάει στην πατρίδα του για να δώσει λίγα απ΄ όσα έλαβε. Που επιζητεί να ζήσει και να προσφέρει, όσο μπορεί, όπως ο  Σωτήρας του, ο Χριστός.

Ένα μυθιστόρημα που διαβάζουμε με κομμένη την ανάσα, μέχρι την τελευταία σελίδα του.

«Ένας άνθρωπος μέσα στο άπειρο σύμπαν… Απειροελάχιστος αυτός, πολεμώντας  μέσα σε απρόβλεπτο ωκεανό δοκιμασιών, δυσκολιών, θλίψεων, πόνων, πληγμάτων και τραυμάτων… Άνθρωπος με αίμα και δάκρυα και βάθος απροσμέτρητο, μέσα στη μικρότητά του, την αδυναμία του, τη μοναδικότητά του, την ελευθερία του…».

Από το οπισθόφυλλο του βιβλίου

Η ζωή ενός Αγίου είναι ένα είναι ένα παράθυρο στον ουρανό, ένα φωτάκι ελπίδας στον γκρίζο κόσμο που καλούμαστε να ζήσουμε. Αυτός είναι και ο λόγος που γράφτηκε κι αυτό το βιβλίο. Για να παραμείνει το παράθυρο ανοιχτό στον ουρανό. «Για να ρωτάς τον ουρανό!». Για να κρατήσει μέσα σας ζωντανή την ελπίδα, για έναν κόσμο όπως τον ονειρεύεστε, μέσα στην αγάπη και στην απέραντη αγκαλιά του Θεού

Το πρόσωπο που τιμά η Εκκλησία μας περισσότερο, μετά τον Θεάνθρωπο Κύριο, τον Σωτήρα μας Ιησού Χριστό, είναι η Υπεραγία Θεοτόκος. Στη συνείδησή της -την πίστη και τη λατρεία της- η Παναγία είναι τιμιωτέρα ακόμη και αυτών των Χερουβείμ και ενδοξοτέρα των Σεραφείμ.
Είναι απεριόριστος ο σεβασμός, η τιμή, η αγάπη και η αφοσίωση πού τρέφουμε οι ορθόδοξοι χριστιανοί προς την Παρθένο Μαρία. Μετά από τον Κύριο Ιησού, είναι εκείνη πού κατέχει την κεντρικότερη θέση στην εκκλησιαστική λατρεία και την ατομική προσευχή μας. Οι συντομότατες προσευχές, πού οι πιστοί απευθύνουμε προς τη Θεοτόκο, “Υπεραγία Θεοτόκε”, “πρέσβευε υπέρ ημών” ή “σώσον ημάς!”, ακούονται αναρίθμητες φορές σε κάθε λατρευτική σύναξη.
Η επίκληση “Παναγία μου!”, που αυθόρμητα αναπηδά από τα χείλη μας κάθε ώρα και κάθε στιγμή -ιδιαίτερα στις δύσκολες ώρες- διαδηλώνει τη βαθιά εμπιστοσύνη και την ακλόνητη πεποίθηση της πνευματικής παρουσίας της στη ζωή μας. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Την Κλίμακα, το αριστούργημα αυτό της ελληνορθοδόξου γραμματείας, το ιερογράφημα του θεοβαδίστου Όρους, πάντοτε την εμελετώμεν μετά πόθου. Ηγωνιζόμεθα να την αντιγράφωμεν εις τας μυστικάς δέλτους της ψυχής μας. Την καθιερώσαμεν, μετά τα θεόπνευστα λόγια της Αγίας Γραφής, πνευματικόν καθοδηγητήν, συμφώνως προς τας οδηγίας των αειμνήστων Γερόντων μας, οι οποίοι παιδιόθεν μας εμύησαν εις την ατραπόν της αγγελικής πολιτείας. Η Κλίμαξ όμως που εδιαβάζομεν ήτο η μετάφρασις του Σιναΐτου Αρχιμανδρίτου Ιερεμίου, η οποία εξεδόθη πρό 204 ακριβώς ετών. Μάλλον δεν πρόκειται περί μεταφράσεως, αλλά περί εκτεταμένης ερμηνευτικής αναλύσεως, εφ’ όσον μια σειρά του κειμένου αντιστοιχεί με πέντε ή δέκα ή και περισσοτέρας σειράς ιδικάς της.  (ΑΠΟ ΤΟΝ ΠΡΟΛΟΓΟ ΤΗΣ ΕΚΔΟΣΗΣ)

Στις μέρες μας, λοιπόν, στα πλαίσια της (αποδομητικής;) κριτικής των «εθνικών αφηγήσεων», οι οποίες επέτρεψαν τη συγκρότηση και την εδραίωση του εθνικού κράτους, μαζί με άλλους κομβικούς «εθνικούς μύθους» -κρυφό σχολειό, κήρυξη της επανάστασης την 25η Μαρτίου κ.ά.-, επιχειρείται και η «απομυθοποίηση» του Σουλίου και των Σουλιωτών. Και το επιχείρημα, ή μάλλον η δικαιολογία, που προβάλλεται, είναι πως επιβάλλεται να «ξαναγραφτεί» η ιστορία, χρησιμοποιώντας νέα ερευνητικά και θεωρητικά εργαλεία.

Πράγματι, κάθε γενιά, κάθε εποχή, οφείλει να επανεξετάζει τα ιστορικά γεγονότα και να συμπληρώνει, να διορθώνει, κάποτε και να αναθεωρεί αν χρειαστεί, υπό το φως νέων πηγών και νέων ιδεών. Ωστόσο, θα πρέπει να ξαναγραφτεί για να φωτιστεί και όχι για να αποσιωπηθούν πτυχές της ή ακόμα και να διαστρεβλωθεί. Έτσι, πρέπει να είναι ευπρόσδεκτη μια σύγχρονη ιστορική έρευνα που δεν μένει στα εργαλεία και τις πηγές που υπήρχαν στην εποχή του Παπαρρηγόπουλου. Η ενδελεχής έρευνα των πηγών, η χρήση της οικονομικής ιστορίας, ακόμα και η σχετική αποστασιοποίηση από τα ιστορικά γεγονότα, δεν είναι μόνον θεμιτές αλλά και αναγκαίες.

Οι επικρίσεις μας λοιπόν στους αποδομητές ιστορικούς δεν αφορούν εν τέλει στην απομυθοποιητική τους πρόθεση -που, κάτω από ορισμένες προϋποθέσεις, θα μπορούσε να λειτουργήσει και θετικά, αποκαλύπτοντας κρυμμένες πλευρές της ιστορίας- αλλά μάλλον στην επιχειρούμενη συστηματική διαστρέβλωση και αποσιώπηση της ιστορικής αλήθειας.

Είναι θεμιτό και αναγκαίο να διερευνηθεί η οργάνωση και ο ρόλος των πατριών, ή οι οικονομικές σχέσεις εξάρτησης των παρασουλιώτικων χωριών από τις μεγάλες φάρες του Σουλίου κ.λπ. Ωστόσο, δεν μπορεί να παρασιωπηθεί ή να υποβαθμιστεί το στοιχείο της αγωνιστικότητας, της μαχητικότητας και του ηρωισμού των Σουλιωτών, ή οι μέθοδοι και τα στρατηγήματα που χρησιμοποιούσαν κατά τις αναρίθμητες συγκρούσεις τους. Και αυτό όχι μόνο, ή κυρίως, για λόγους εθνικού φρονηματισμού -για το Σούλι θα μπορούσε να γράψει και κάποιος ξένος ιστορικός- αλλά διότι αυτό το στοιχείο είναι συστατικό της σουλιώτικης κοινότητας. Αυτή δεν θα μπορούσε καν να υπάρξει χωρίς το αγωνιστικό/ηρωικό στοιχείο που σφραγίζει άνδρες, γυναίκες και παιδιά μιας πολεμικής ομοσπονδίας. Θα ήταν ως εάν γράφαμε για τη Σπάρτη παραγνωρίζοντας ή υποβαθμίζοντας το επίσης ηρωικό/αγωνιστικό στοιχείο και μέναμε μόνο στις σχέσεις με τους είλωτες, τους περιοίκους κ.λπ. Όμως, η Σπάρτη και το Σούλι ήταν κατ’ εξοχήν πολεμικές κοινότητες και το ηρωικό/αγωνιστικό στοιχείο ήταν προϋπόθεση της ύπαρξής τους.

Και είναι κρίμα το ότι πιο πρόσφατα έργα για το Σούλι -σε μία εποχή που εκπονούνται ελάχιστες σχετικές μελέτες-γράφτηκαν με στόχο τους Σουλιώτες, δηλαδή την αποδόμησή τους. Κατ’ αρχάς, διότι, υποβαθμίζοντας το Ζάλογγο και τη Δέσπω, «ξεχνώντας» τη Λένη Μπότσαρη, αμφισβητώντας την αυτοπυρπόληση του Σαμουήλ, μεταβάλλοντας σε κυριολεκτικό θήραμα μιας δήθεν αντικειμενικής ιστοριογραφίας τον Φώτο Τζαβέλα, αποτυγχάνουν στην ίδια την αναπαράσταση της σουλιώτικης κοινότητας, για την οποία ανάλογες πράξεις ηρωισμού αποτελούσαν προϋπόθεση της επιβίωσής της και κομβικό στοιχείο της «ιδιοπροσωπίας» της. Επί πλέον, εξ αιτίας των εθνοαποδομητικών αντιλήψεων και των συναφών ιδεολογικών παρωπίδων, το έργο τους -κατ’ εξοχήν εκείνο της Ψιμούλη, με τις σχετικές αναλήθειες, παρασιωπήσεις και διαστρεβλώσεις- σκιάζεται στο σύνολό του από την υποψία της αναξιοπιστίας. Για να αναγνωστεί από τον οποιονδήποτε επιμελή αναγνώστη, θα πρέπει να συνοδεύεται από έναν όγκο παραπεμπόμενων βιβλίων και εγγράφων, μια και δεν έχουμε να κάνουμε με περιστασιακά λάθη και παρασιωπήσεις, αλλά με ένα συστηματικό εγχείρημα αποδόμησης των Σουλιωτών, και της… ιστορικής αλήθειας, παρεμπιπτόντως.

Εξ άλλου, όσα ήδη προανέφερα για την αιτιολόγηση της αγωνιστικής/ηρωικής φύσης της σουλιώτικης κοινότητας θα μπορούσαν να αποτελέσουν μια μορφή… θεμιτής απομυθοποίησης, διότι το ηρωικό στοιχείο τοποθετείται μέσα σε συγκεκριμένα ιστορικά και κοινωνικά πλαίσια και δεν εμφανίζεται πέραν και υπεράνω της ιστορίας. Αν, λοιπόν, με το επιχείρημα της απομυθοποίησης, μια ιστορία του Σουλίου και των Σουλιωτών, από το ένα άκρο, δηλαδή τη σχεδόν αποκλειστική επικέντρωση στην περιγραφή γεγονότων, κατεξοχήν πολεμικών, οδηγείται στο αντίθετο, δηλαδή σε μια καταγραφή των δημογραφικών, οικονομικών, κοινωνικών, γεωγραφικών δεδομένων, συρρικνώνοντας και διαστρεβλώνοντας τα στρατιωτικά και πολιτικά γεγονότα, τότε βαρύνεται από έναν αντίστροφο και πιο επικίνδυνο στραβισμό. Πόσο μάλλον αν διαστρέφει και τα σχετικά στοιχεία για να προσλάβει το ζητούμενο.

Γι’ αυτό, για την ιστορία του Σουλίου, θα συνεχίσουμε να προσφεύγουμε προνομιακά στον Περραιβό, τον Λαμπρίδη, τον Αραβαντινό, τον Παπακώστα ή ακόμα και τον Μπενέκο. Διότι, παρά τους περιορισμούς της εποχής τους, είχαν εντοπίσει τα κομβικά στοιχεία της σουλιώτικης «ιδιοπροσωπίας».

Μια σύγχρονη ιστορία του Σουλίου εξακολουθεί να αποτελεί ζητούμενο, και ελπίζω αυτή η μικρή μελέτη να βοηθήσει όποιον ή όποια αναλάβει να φέρει σε πέρας μια επί τέλους ολοκληρωμένη και ισορροπημένη ιστορία των Λακεδαιμονίων της Ηπείρου.